Αυτό που μας παρουσιάστηκε τα τελευταία 2 χρόνια ως κρίση και περιελάμβανε όλους αυτούς τους περίεργους οικονομικούς όρους όπως spreads, δείκτες, ελλείματα κλπ είναι τελικά κάτι το καταστροφικό που “συνέβη στη χώρα” ή κάτι που βιώνεται καθημερινά γύρω μας, στους χώρους που ζούμε και δουλεύουμε; Αν προσπαθήσει κανείς/καμία, δεν είναι δύσκολο να “μεταφράσει” τον όρο κρίση, το τι σημαίνει γι' αυτόν/αυτην πρακτικά, αρκεί να στραφεί στις καθημερινές συνθήκες εκμετάλλευσης, δηλαδή τις περικοπές μισθών, τις μαζικές απολύσεις και την εργοδοτική τρομοκρατία – με λίγα λόγια την μείωση του εργατικού κόστους και την αύξηση των κερδών των αφεντικών. Όσο μεγάλη προσπάθεια κι αν καταβάλεται από την πλευρά της άρχουσας τάξης να μας παρουσιάσει τα παραπάνω σαν μια καταστροφή που ήρθε και “χτύπησε τη χώρα” έτσι ξαφνικά, ξέρουμε καλά πως πρόκειται για την όξυνση μιας ήδη υπάρχουσας κατάστασης. Τα αφεντικά πάντα είχαν κέρδη εις βάρος των εργαζομένων. Οι απολύσεις και οι περικοπές πάντα ήταν το όπλο τους για τη μείωση του κόστους της εργασίας, ενώ η τρομοκρατία είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο για να κρατηθούν οι από κάτω στη θέση τους, χωρίς διεκδικήσεις και αγώνες. Μπορεί η νομική κατοχύρωση όλων των παραπάνω να εμφανίστηκε τώρα με το μανδύα της κρίσης, η ύπαρξη και η εφαρμογή τους όμως υπάρχει πολλά χρόνια πριν την εισαγωγή της λέξης “κρίση” στις ζωές μας. Είναι η βασική στρατηγική των αφεντικών όλα τα τελευταία χρόνια. Είναι εν τέλει τόσο παλιά όσο ο ίδιος ο καπιταλισμός.
Η ερμηνεία που επιλέγεται απ' τον κυρίαρχο λόγο (βλ. μμε, κόμματα, κοινή γνώμη) είναι αυτή της αναγκαστικής επιβολής των μέτρων λόγω των πιέσεων των ξένων παραγόντων, οι οποίοι άλλαξαν πολλά ονόματα όλο αυτό το διάστημα (δντ, στρως-καν, γιούνγκερ, τρόικα, οίκοι αξιολόγησης, όλι ρεν, κερδοσκόποι…). Έτσι η αυτοαποκαλούμενη σοσιαλιστική κυβέρνηση εμφανίζεται ως άμοιρη ευθυνών. Παράλληλα όμως επικαλείται τη συσπείρωση όλων των εθνικών δυνάμεων ως λύση αλλά και ευκαιρία για να βγούμε απ' την κρίση. Είναι εθνικό χρέος λοιπόν να υποστούμε την τρομοκρατία του κράτους και των αφεντικών ώστε να ανακάμψει η χώρα. Αυτή η αρρωστημένη εθνικιστική λογική σημαίνει ότι κάθε άνεργος κι απολυμένος θα πρέπει να κατανοήσει τη δύσκολη οικονομική κατάσταση της χώρας και να κατηγορήσει για όλα τους “ξένους κατακτητές” της τρόικας και τους μετανάστες εργάτες/τριες που παίρνουν τις δουλειές. Σε κάθε περίπτωση έτσι, ο εχθρός παραμένει εξωτερικός και εθνικός, ενώ τα ντόπια αφεντικά εμφανίζονται απλά ως συνοδοιπόροι μας στην προσπάθεια για ανακάμψη. Τελικά απ' όλη αυτήν την κατάσταση οι καθημερινοί καταπιεστές μας βγαίνουν λάδι για το “κοινό καλό”.
Αν η εθνική ενότητα είναι το μέσο, ο σκοπός είναι η ανάπτυξη, κραυγάζουν από κοινού μήντια, κόμματα και συνδικάτα. Έτσι θα πάει μπροστά η χώρα, έτσι θα δημιουργηθούνε θέσεις εργασίας, έτσι θα γυρίσουμε στις “παλιές καλές μέρες”. Πρακτικά όμως αυτή η “ανάπτυξη” δεν είναι τίποτα άλλο από το άνοιγμα νέων πεδίων καπιταλιστικής εκμετάλλευσης. Ήδη συζητιέται παντού το πλάνο με το κωδικό όνομα fast track που θα απελευθερώνει τις επενδύσεις για την εκμετάλλευση όλου του φυσικού πλούτου, του υπεδάφους, των δασών, των ποταμών. Πρόκειται για την πλήρη νομική κάλυψη της λεηλασίας της φύσης προς όφελος των κερδών, αφού παρακάμπτονται ακόμα και τα προηγούμενα παραδοσιακά κρατικά εμπόδια (όπως το δασαρχείο και το συμβούλιο της επικρατείας). Με το ίδιο νομικό κάλυμα δίνεται το ελεύθερο στους επίδοξους επενδυτές να καθορίσουν οι ίδιοι εξ' ολοκλήρου τις εργασιακές συνθήκες που θα κάνουν αποτελεσματική την προσπάθεια για ανάπτυξη – να γενικεύσουν δηλαδή τις συνθήκες της κακοπληρωμένης, ανασφάλιστης, ελαστικής εργασίας σε όλο και μεγαλύτερα κομμάτια του πληθυσμού. Αυτό είναι το γενικό σχέδιο της ανάπτυξης: να αναδιαρθρωθούν οι ρητοί και άρρητοι κανόνες των κοινωνικών σχέσεων, ώστε ό,τι γινόταν ήδη άτυπα προς όφελος των αφεντικών (ένταση της λεηλασίας και της εκμετάλλευσης) να πάρει πλέον και την επίσημη νομική μορφή του.
Μέσα σ' όλα αυτά, όλον τον προηγούμενο χρόνο, ακούστηκαν και προτάθηκαν πολλά για το τι “οφείλουν” να κάνουν οι εργαζόμενοι, ποιο είναι το “χρέος της εργατικής τάξης”, πώς να αντισταθεί “ο λαός” στη “λαίλαπα του δντ” κλπ. Το μεγάλο ξέσπασμα της πορείας της 5ης μάη όμως έδειξε τα όρια των μεγαλόστομων επικλήσεων: ήταν ένα μεγάλο αλλά σύντομο ξέσπασμα. Από εκείνο το σημείο και μετά, ενώ από τη μία η επίθεση των αφεντικών και η κρατική καταστολή οξύνονταν, οι κινητοποιήσεις στο κέντρο της αθήνας γίνονται όλο και πιο αραιές, χλιαρές και άμαζες. Οι γενικές απεργίες που κήρυττε η γσεε τελικά πιο πολύ εκτόνωναν παρά όξυναν την κατάσταση. Το αδιέξοδο του παραδοσιακού, γραφειοκρατικού, ξεπουλημένου συνδικαλισμού γινόταν όλο και πιο εμφανές σε πρακτικό επίπεδο. Δεν μπορεί ούτε να εκπροσωπήσει ούτε να συσπειρώσει τους εκμεταλλευόμενους, κι εμείς οι ίδιοι δεν μπορούμε να περιμένουμε τίποτα πια απ' τους επίσημους συνδικαλιστικούς φορείς. Η οργάνωση του αγώνα από τα κάτω (μέσα από ανοιχτές αμεσοδημοκρατικές συνελεύσεις) και η πρακτική της άγριας απεργίας (δηλαδή η απεργία των εργαζομένων χωρίς την έγκριση του συνδικάτου) δεν είναι πια εναλλακτικές και όμορφες ιδέες, αλλά απτές και εφαρμόσιμες λύσεις για να σπάσουμε τους μεταξύ μας διαχωρισμούς και να αγωνιστούμε αποτελεσματικά. Για παράδειγμα, φέτος το φθινόπωρο στον δολ (δημοσιογραφικό οργανισμό λαμπράκη) απήργησαν από κοινού οι εργαζόμενοι, απολυμένοι, διοικητικοί και ανασφάλιστοι χωρίς να περιμένουν τη νομιμοποίηση των ξεπουλημένων σωματείων τους.
Όσον αφορά τους πανεπιστημιακούς χώρους απ' την άλλη, οι παραδοσιακές αντιλήψεις για τον αγώνα δείχνουν επίσης την ανεπάρκειά τους, καθώς ο φοιτητοκεντρικός χαρακτήρας τους αδυνατεί να κατανοήσει το εύρος των υποκειμένων που πλήττονται εντός και εκτός πανεπιστημίου. Απ' τη μία το νομοσχέδιο για το μισθό μαθητείας που ψηφίστηκε μέσα στο καλοκαίρι πλήττει συνολικά τους νέους (κάτω των 25 ετών) εργαζόμενους είτε σπουδάζουν είτε όχι, ενώ απ' την άλλη μέσα στο πανεπιστήμιο υπάρχουν μορφές εργασίας που συνήθως αγνοούνται από τον επίσημο φοιτητικό συνδικαλισμό, όπως π.χ η άμισθη πρακτική άσκηση των φοιτητών/τριων (σε γραφεία καθηγητών, διδακτικές ασκήσεις, επιτηρήσεις, αρχαιολογικές ανασκαφές κ.ά) και η ελαστική, κακοπληρωμένη και συχνά ανασφάλιστη εργασία των καθαριστριών, των εργαζομένων στα κυλικεία και το εστιατόριο κλπ. Αν δεν βρεθούν λοιπόν κοινοί τόποι και διαδικασίες ώστε να συναντηθούν, να επικοινωνήσουν και να αγωνιστούν μαζί αυτά τα υποκείμενα, λίγο νόημα θα απομείνει για την πολιτική μέσα στις σχολές..
Οποιαδήποτε έξοδος από αυτήν την κρίση θα είναι τελικά εις βάρος μας αν εδώ και τώρα δεν οργανωθούμε από τα κάτω αμεσοδημοκρατικά, αν δεν αντισταθούμε συνολικά στην εκμετάλλευση και την καταπίεση, αν δεν σπάσουμε τους μεταξύ μας διαχωρισμούς και δεν ανακαλύψουμε την αλληλεγγύη μέσα από τον αγώνα των “από κάτω” στους χώρους δουλειάς, στα πανεπιστήμια, στις γειτονιές.
Χρεωκοπημένοι όλων των ειδών,
ενωθείτε!
Ελευθεριακή Παρέμβαση Φιλοσοφικής
epf72.squat.gr || epf72@riseup.net