Το ξεκίνημα του νέου ακαδημαϊκού έτους έρχεται να επιβεβαιώσει για ακόμη μια φορά το γεγονός ότι, το πανεπιστήμιο και η εκπαίδευση βρίσκονται πάντα ανάμεσα στα πρώτα κομμάτια της κοινωνίας που πλήττονται. Συγκεκριμένα, τα τμήματα της Φιλοσοφικής έρχονται αντιμέτωπα με αυτή την πραγματικότητα για δεύτερη φορά. Αν το νομοσχέδιο Διαμαντοπούλου και το Σχέδιο Αθηνά ήταν οι πρώτες μετωπικές και σφοδρές επιθέσεις, αυτή τη φορά έχουμε απέναντί μας μια πιο σταδιακή και μετασχηματισμένη τους εκδοχή, καμουφλαρισμένη και περισσότερο επικίνδυνη. Πρώτοι στόχοι αυτή τη φορά ήταν τα τμήματα του Γαλλικού και της Ψυχολογίας.
Πιο συγκεκριμένα, από το 2010 και μετά, τα νέα αναμορφωμένα προγράμματα σπουδών του Γαλλικού, προβλέπουν αλυσίδες μαθημάτων, οι οποίες ξεκινούν από το πρώτο εξάμηνο. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι, αν κάποιος/α δεν έχει περάσει τα προαπαιτούμενα μαθήματα, στη συνέχεια των σπουδών του/της δεν θα μπορέσει να δηλώσει άλλα υποχρεωτικά μαθήματα για την απόκτηση του πτυχίου. Αυτό είναι στην ουσία ένα βάρος στις πλάτες όσων φοιτητών/τριων αναγκάζονται παράλληλα με τις σπουδές τους να εργάζονται, αφού ο χρόνος που μπορούν να διαθέσουν στην παρακολούθηση των μαθημάτων αλλά και κατά τη διάρκεια της εξεταστικής περιορίζεται ριζικά, άρα αντιμετωπίζουν πρόβλημα να ανταπεξέλθουν στους εντατικοποιημένους ρυθμούς που επιβάλλουν οι αλυσίδες. Παράλληλα πολλά από τα υποχρεωτικής επιλογής μαθήματα δε διδάσκονται καν, αφού δεν υπήρξε καμία αναπλήρωση των καθηγητών/τριών που συνταξιοδοτούνται ή λείπουν σε άδειες. Τέλος, ελλείψει κονδυλίων από το κράτος, η αποστολή από το εξωτερικό των προβλεπόμενων συγγραμάτων έχει σταματήσει, κάτι που σημαίνει ότι οι φοιτητές και οι φοιτήτριες αναγκάζονται είτε να τα πληρώνουν οι ίδιοι, είτε να παρευρίσκονται υποχρεωτικά σε όλες τις παραδόσεις, προκειμένου να περάσουν τα μαθήματα αυτά.
Στο τμήμα της ψυχολογίας, οι φοιτητές έρχονται αντιμέτωποι με ένα άλλης φύσεως πρόβλημα. Η υποχρεωτική πρακτική που προβλέπεται κατά τη διάρκεια του τέταρτου έτους, μέχρι πρότινος αποζημιωνόταν, ανακουφίζοντας, σε ένα μικρό προφανώς βαθμό, τους/τις φοιτητές/ριες. Η χρηματοδότηση αυτή προερχόταν όχι φυσικά από τα ιδρύματα στα οποία απασχολούνταν οι φοιτητές, κρατικά ή μη, αλλά από ένα κονδύλι του ΕΣΠΑ, το οποίο πρόσφατα έληξε. Οι τωρινές λοιπόν εξαγγελίες του τμήματος κάνουν λόγο για μια πρακτική άσκηση η οποία πλέον δε θα επιδοτείται από πουθενά. Έτσι για άλλη μια φορά, και με ακόμα έναν τρόπο, το κόστος φοίτησης μετακυλίεται στις πλάτες των φοιτητών/τριων. Ειδικά όσοι/ες εργάζονται παράλληλα με τις σπουδές τους, και αναγκαστούν να αφήσουν τη δουλειά τους για να συμμετέχουν στην πρακτική, δε θα έχουν ούτε αυτή την, πολύ μικρή και αμελητέα, οικονομική υποστήριξη.
Όλα αυτά προφανώς δε μας αφήνουν αδιάφορους, ούτε σκοπεύουμε να τα αφήσουμε να περάσουν αναπάντητα. Αρνούμαστε να συμμορφωθούμε στην εντατικοποίηση που επιτάσσουν οι αλυσίδες μαθημάτων, απαιτούμε και παλεύουμε για την κατάργησή τους ανεπιστρεπτί. Διεκδικούμε την ενεργοποίηση των συλλογικών, από τα κάτω διαδικασιών για τη διαμόρφωση του προγράμματος σπουδών μας, καθώς θεωρούμε ότι θα πρέπει ισότιμα φοιτητές/τριες και καθηγητές/τριες να συμμετέχουν στη σχηματοποίηση των προγραμμάτων. Απέναντι στο ν+2 και την άμετρη εντατικοποίηση των σπουδών μας, απέναντι στην απάθεια και την παθητικοποίηση των φοιτητών, προττάσσουμε τις δικές μας απαντήσεις, τα δικά μας προτάγματα. Μέσα από συλλογικούς οριζόντιους αγώνες και διαδικασίες, δημιουργούμε ρήγματα ελευθερίας και επανοικειοποίησης του δημόσιου χώρου και χρόνου. Υψώνουμε συλλογικές αντιστάσεις και αμφισβητούμε την καταστολή της δημιουργίας στην καθημερινότητά μας, την υποτίμηση των ζωών μας.
Category Archives: ΕΠΦ ΤΜΗΜΑΤΩΝ
ΟΥΤΕ ΘΕΟΣ , ΟΥΤΕ ΑΦΕΝΤΗΣ …. για τους μεταπτυχιακούς !
Σε κάθε εξεταστική περίοδο η Ελευθεριακή Παρέμβαση κυκλοφορεί μέσα στην σχολή μια σειρά αντιεξεταστικών αυτοκόλλητων, ανάμεσα σε αυτά υπάρχει ένα που αναφέρεται στην αυθεντία των καθηγητών και την κατάτμηση της γνώσης με προκρούστεια μέθοδο, κατά την διεξαγωγή των τελικών εξετάσεων. Δεν περιμέναμε, να επαληθευτούμε με τον πιό ξεκάθαρο τρόπο στην τελευταία εξεταστική (Ιούνης 2009), όταν σέ ενα από τα μεταπτυχιακά του Φ.Π.Ψ (οι λεπτομέρειες δεν έχουν σημασία αφού είναι γενικό φαινόμενο) έγινε εξέταση με παρουσίαση εργασιών, στην οποία παρευρίσκονταν και οι τρεις διδάσκοντες που είχαν αναλάβει το μάθημα. Μέχρι εδώ, δεν θα υπήρχε πρόβλημα , αρκεί και οι τρείς διδάσκοντες να είχαν την ίδια ή ίση συμμετοχή και παρουσία στο μάθημα. Όμως, από τους τρείς μόνο οι δύο «βοηθοί» που είναι διδάκτορες (δηλαδή έρμαια του υπεύθυνου καθηγητή), ανέλαβαν τη διδασκαλία σε όλο το εξάμηνο , ενώ ο/η καθηγητής/τρια σαν το μεγάλο όνομα εμφανίστηκε στο πρώτο και στο τελευταίο μάθημα.
Για μας αυτό το φαινόμενο είναι η θεοποίηση της αυθεντίας. Γιατί αν οι διάφοροι θρησκόληπτοι και θρησκόπληκτοι θεωρούν ως τελικό κριτή τον «θεό» τους , έτσι και οι φοιτητές περιμένουμε σαν τελικό κριτή τον δικό μας «θεό» , τον/την καθηγητή/τρια στις τελικές εξετάσεις. Δεν ξέρουμε τι ημερήσιο πρόγραμμα έχουν οι διάφοροι καθηγητές/τριες και δεν μας ενδιαφέρει κιόλας, αυτό που μας νοιάζει , είναι η αντιμετώπιση της διδασκαλίας σαν μια διαδικασία που η «εξουσία» του καθηγητή θα περιορίζεται (αν υπάρχει) σε αυτό που αναφέρουμε σαν αρνητικό ισοζύγιο γνώσης. Δηλάδή στο κύρος που προκύπτει από το γεγονός, ότι ο καθηγητής γνωρίζει πιο πολλά από τον φοιτητή για την επιστήμη, στην οποία επιθυμεί να μυηθεί και ο φοιτητής. Το ότι δεν γνωρίζουμε τα ίδια, δεν αποκλείει το να είμαστε ίσοι. Ίσοι απέναντι στις απουσίες, ίσοι απέναντι στα ωράρια, ίσοι απέναντι στις αποφάσεις που μας αφορούν.
Αντ’ αυτού, η πρακτική είναι συνήθως οι μεταπτυχιακοί να θεωρούμαστε ίσοι στις υποχρεώσεις και λιγότερο ίσοι στα δικαιώματα. Είναι χαρακτηριστικό, πως αν τύχει και το αρνητικό ισοζύγιο γνώσης αντιστραφεί, υπέρ του φοιτητή, τότε ο καθηγητής οχυρώνεται πίσω από θέσφατα της επιστημολογίας, τα οποία είναι αναπόδεικτα. Ξαφνικά δεν του φτάνουν οι παραπομπές , δεν του κάνει η βιβλιογραφία μιας και δεν την όρισε αυτός και στο τέλος έχει πρόβλημα με την εγκυρότητα των λεγομένων. Γιατί η αυθεντία δεν δέχεται, να υπάρχει κάτι, στο οποίο να είναι «άσχετη» ,«άμαθη» και «αδούλευτη». Δηλαδή, όλα αυτά που τόσες φορές, έχει εξαπολύσει εναντίον των φοιτητών της. Είναι αυτές οι θεϊκες αυθεντίες, που εμφανίζονται την μέρα της εξέτασης και που ικανοποιούνται με το κάψιμο θυμιατών από παραπομπές και θυσίες από βιβλιογραφία, που επιβεβαιώνουν ,όσο τίποτα άλλο, τις θέσεις μας για τις εξεταστικές.
Για να το κλείνουμε , είναι γελοίο σε επίπεδο «μεταπτυχιακών» που μας πρήζουν, ότι τώρα είμαστε πιο επαγγελματίες, πιο επιστήμονες, πιο ειδικοί από πριν , να υπάρχουν περιπτώσεις καθοδήγησης της πνευματικής εργασίας, σε τέτοιο βαθμό που να υποχρεούμαστε να ακολουθήσουμε βιβλιογραφίες , θεματικές και υπεύθυνους καθηγητές που θα πετσοκόβουν τις εργασίες μας. Σε αυτήν την πρακτική, η λύση είναι η αυτοργάνωση , με την ιδρυση συλλόγων μεταπτυχιακών και η συνολική άρνηση για την παράδοση ημερολογιακών πρακτικών και σημειώσεων προόδου, που υπάρχουν είτε για να δίνουν τους επιβλέποντες είτε για να τους καβατζώνονυν πως ήταν αρκετά καλοί μπάτσοι της γνώσης.
ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΠΑΝΤΟΥ
ΟΛΗ Η ΕΞΟΥΣΙΑ ΣΤΙΣ ΓΕΝΙΚΕΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΙΣ
Ελευθεριακή Παρέμβαση φλς (ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΙ)
ΟΜΑΔΕΣ ΑΙΜΑΤΟΣ ή η ματωμένη ιστορία ενός προγράμματος σπουδών
Τα τελευταία 3-4 μόλις χρόνια έχουμε παρατηρήσει στο πρόγραμμα σπουδών του (δικού μας) τμήματος αγγλικής γλώσσας & φιλολογίας να αλλάζει η διάρθρωση των ομάδων μαθημάτων με ρυθμούς πολυβόλου (ιδίως στην κατεύθυνση λογοτεχνίας/πολιτισμού). Αναλυτικότερα, είτε μεταφέρονται μαθήματα από τη μία ομάδα στην άλλη, είτε κάποια καταργούνται για να έρθουν άλλα, καινούργια, στη θέση τους. Εκ πρώτης όψεως δε φαίνεται εδώ κάτι το αξιοπερίεργο, παρά μόνο μία «αδιάφορη» διοικητική ρύθμιση του προγράμματος σπουδών. Στην πράξη όμως, αναδύθηκε μία σειρά ζητημάτων που θίγουν (έμμεσα ή άμεσα) το δημόσιο/δωρεάν χαρακτήρα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και παράλληλα ενισχύουν τη γραφειοκρατική, ολιγαρχική οργάνωση του ελληνικού πανεπιστημίου.
Πρώτο θύμα των αλλαγών αυτών στάθηκαν οι επί πτυχίω φοιτήτριες και φοιτητές του τμήματος. Ως γνωστόν, για να αποφοιτήσεις, πρέπει να έχεις περάσει ένα μάθημα επιλογής ανά ομάδα. Μετά τις μετακομίσεις των μαθημάτων όμως, μεγάλο κομμάτι των επί πτυχίω βρέθηκε να έχει περάσει 2 (ή και παραπάνω) μαθήματα απ’ την ίδια ομάδα, ενώ από άλλες που είχε ήδη περάσει σύμφωνα με το παλιό πρόγραμμα, τώρα να χρωστάει τα πάντα. Για παράδειγμα, μπορεί κάποια φοιτήτρια να είχε περάσει ένα μάθημα απ’ τη Β ομάδα και ένα απ’ τη Γ ομάδα, στη συνέχεια το μάθημα της Β να πήδηξε στη Γ, και τώρα να βρέθηκε να χρωστάει ένα παραπάνω μάθημα για πτυχίο απ’ ότι υπολόγιζε… Το χαοτικό αυτό σκηνικό (ειδικά αν σκεφτούμε το άπειρο των συνδυασμών που προέκυψαν για κάθε φοιτητή/τρια), ήρθε να συμπληρώσει μια διπλή καινοτομία ως προς τους όρους που θα εξετάζονται οι επί πτυχίω στα καινούργια μαθήματα του προγράμματος σπουδών. Πρώτον, αν κάποιος επί πτυχίω θελήσει να αποφοιτήσει στην εξεταστική του Φλεβάρη (για να προλάβει να δώσει στον ΑΣΕΠ π.χ.), θα έχει τη δυνατότητα να εξεταστεί στα μαθήματα της προηγούμενης χρονιάς, πριν την αλλαγή του προγράμματος δηλαδή. Αν όμως για οποιονδήποτε λόγο δε θέλει ή, κυρίως, δε μπορεί/προλαβαίνει, θα πρέπει να παρακολουθήσει απ’ την αρχή τα νέα μαθήματα του εαρινού εξαμήνου για την εξεταστική του καλοκαιριού. Δικό του θέμα; Όχι ακριβώς. Υπάρχει μια μικρή διαφορά, η οποία είναι και η δεύτερη πλευρά αυτής της καινοτομίας. Σύμφωνα με απόφαση της συνδιοίκησης του τμήματος, κανείς φοιτητής και καμιά φοιτήτρια επί πτυχίω δε θα δικαιούται βιβλία για τα αλλαγμένα μαθήματα της σχολής. Ο λόγος : «έχουν πάρει ήδη βιβλία για 38 μαθήματα, οπότε ξεχρεώσαμε απέναντί τους. Μπορούν πάντα να τα αγοράσουν ή να τα φωτοτυπήσουν».
Η δημιουργικότητα των υπευθύνων για το τμήμα μάς έφερε απέναντι σε δύο ζητήματα τα οποία περιμέναμε να μας έρθουν από αλλού – από το νόμο-πλαίσιο. Κι όμως, μέσω μίας «αθώας» αλλαγής του προγράμματος σπουδών, η φοιτητική ζωή εντατικοποιείται και το κόστος των σπουδών περνάει στη δική μας πλευρά. Απλούστερα: αν δε στρωνόμαστε να περνάμε τα μαθήματα στην ώρα τους (ακόμα κι αν παράλληλα δεσμευόμαστε από άλλες υποχρεώσεις – π.χ. δουλειά), θα ζούμε στην επισφάλεια των συνεχών αλλαγών στο πρόγραμμα και μετά θα ψάχνουμε να αγοράζουμε ή να φωτοτυπούμε τα συγγράματά μας.
Και εδώ έρχεται να κολλήσει το θέμα της θέσης και της συμμετοχής μας στην ίδια την εκπαιδευτική διαδικασία και τις αποφάσεις που αφορούν το τμήμα. Καταρχάς, ο τρόπος με τον οποίο συμμετέχουμε στην εκπαιδευτική διαδικασία, καλλιεργεί και τη συγκεκριμένη σχέση που αποκτούμε με το αντικείμενο των σπουδών μας. Όσο πιο πολύ απομακρυνόμαστε από τη ενεργή διαμόρφωση της πρώτης, τόσο απομακρυνόμαστε και από μια αυθεντική σχέση με το αντικείμενο. Ένας παθητικός και ουδέτερος δέκτης του αμφιθεάτρου δε μπορεί ούτε να κατανοήσει το περιεχόμενο των μαθημάτων του, ούτε και να αναπτύξει τη δική του δημιουργικότητα και κριτική σκέψη. Μπορεί μόνο να αποστηθίσει και να αναπαράξει μηχανικά ό,τι του ζητηθεί, όταν του ζητηθεί. Ενώ όμως το τμήμα του αγγλικού μας προσφέρει τη δυνατότητα, μετά το 2ο έτος, να φτιάξουμε πιο ελεύθερα το πρόγραμμα σπουδών μας μέσω των ομάδων μαθημάτων επιλογής, από την άλλη αλλάζουν συνεχώς τα ίδια τα μαθήματα. Αντί, τελικά, να καταφέρουμε να ορίσουμε ένα σταθερό σημείο αναφοράς για τις σπουδές μας (κάτι που θα μας επέτρεπε στη συνέχεια να τις επεξεργαστούμε πιο προσεκτικά και, αν τα καταφέρουμε, να τις αμφισβητήσουμε με δημιουργικό τρόπο), αναγκαζόμαστε να προσαρμοστούμε μηχανικά σε ένα περιβάλλον που διαρκώς αλλάζει, πριν προλάβουμε καλά καλά να έρθουμε σε επαφή μαζί του.
Όλα τα παραπάνω, πέρα από τη στενή διπλή κατεύθυνση που δείξαμε
Η δημιουργικότητα των υπευθύνων για το τμήμα μάς έφερε απέναντι σε δύο ζητήματα τα οποία περιμέναμε να μας έρθουν από αλλού – από το νόμο-πλαίσιο. Κι όμως, μέσω μίας «αθώας» αλλαγής του προγράμματος σπουδών, η φοιτητική ζωή εντατικοποιείται και το κόστος των σπουδών περνάει στη δική μας πλευρά. Απλούστερα: αν δε στρωνόμαστε να περνάμε τα μαθήματα στην ώρα τους (ακόμα κι αν παράλληλα δεσμευόμαστε από άλλες υποχρεώσεις – π.χ. δουλειά), θα ζούμε στην επισφάλεια των συνεχών αλλαγών στο πρόγραμμα και μετά θα ψάχνουμε να αγοράζουμε ή να φωτοτυπούμε τα συγγράματά μας.
Και εδώ έρχεται να κολλήσει το θέμα της θέσης και της συμμετοχής μας στην ίδια την εκπαιδευτική διαδικασία και τις αποφάσεις που αφορούν το τμήμα. Καταρχάς, ο τρόπος με τον οποίο συμμετέχουμε στην εκπαιδευτική διαδικασία, καλλιεργεί και τη συγκεκριμένη σχέση που αποκτούμε με το αντικείμενο των σπουδών μας. Όσο πιο πολύ απομακρυνόμαστε από τη ενεργή διαμόρφωση της πρώτης, τόσο απομακρυνόμαστε και από μια αυθεντική σχέση με το αντικείμενο. Ένας παθητικός και ουδέτερος δέκτης του αμφιθεάτρου δε μπορεί ούτε να κατανοήσει το περιεχόμενο των μαθημάτων του, ούτε και να αναπτύξει τη δική του δημιουργικότητα και κριτική σκέψη. Μπορεί μόνο να αποστηθίσει και να αναπαράξει μηχανικά ό,τι του ζητηθεί, όταν του ζητηθεί. Ενώ όμως το τμήμα του αγγλικού μας προσφέρει τη δυνατότητα, μετά το 2ο έτος, να φτιάξουμε πιο ελεύθερα το πρόγραμμα σπουδών μας μέσω των ομάδων μαθημάτων επιλογής, από την άλλη αλλάζουν συνεχώς τα ίδια τα μαθήματα. Αντί, τελικά, να καταφέρουμε να ορίσουμε ένα σταθερό σημείο αναφοράς για τις σπουδές μας (κάτι που θα μας επέτρεπε στη συνέχεια να τις επεξεργαστούμε πιο προσεκτικά και, αν τα καταφέρουμε, να τις αμφισβητήσουμε με δημιουργικό τρόπο), αναγκαζόμαστε να προσαρμοστούμε μηχανικά σε ένα περιβάλλον που διαρκώς αλλάζει, πριν προλάβουμε καλά καλά να έρθουμε σε επαφή μαζί του.
Όλα τα παραπάνω, πέρα από τη στενή διπλή κατεύθυνση που δείξαμε